Trakcja parowa

Ogólne informacje o oznaczeniach przyjętych na PKP

Na PKP przyjęto jednolity system oznaczania serii parowozów normalnotorowych:Pierwsza wielka litera informuje o rodzaju pociągów, do jakich został przewidziany parowóz: P-pośpiesznych, O-osobowych, T-towarowych.Parowóz bez tendra nazywany jest tendrzakiem i oznaczamy go dodatkowo drugą wielką litera K.Następna, mała litera informuje o układzie osi parowozu, co ilustruje poniższa tabela.

Parowozy z jedną lub dwiema osiami napędnymi.
Oznaczenie literoweOznaczenie cyfroweOznaczenie symbolicznePrzedstawiciel
a1-1-0oOOKa1
b0-2-0OOTKb1479
c1-2-0oOOOc1***
d2-2-0ooOOOd2
e1-2-1oOOoOKe1***
f2-2-1ooOOoPf1
g2-2-2ooOOoo?
Parowozy z trzema osiami napędnymi.
Oznaczenie literoweOznaczenie cyfroweOznaczenie symbolicznePrzedstawiciel
h0-3-0OOOTKh49
i1-3-0oOOOTKi3
k2-3-0ooOOOPk1
l1-3-1oOOOoOl49
m2-3-1ooOOOoPm36
n1-3-2oOOOooPn11
o2-3-2ooOOOoo
OKo1
Parowozy z czterema osiami napędnymi.
Oznaczenie literoweOznaczenie cyfroweOznaczenie symbolicznePrzedstawiciel
p0-4-0OOOOTp4
r1-4-0oOOOOTr12
s2-4-0ooOOOOOs24
t1-4-1oOOOOoTKt48
u2-4-1ooOOOOoPu29
Parowozy z pięcioma osiami napędnymi.
Oznaczenie literoweOznaczenie cyfroweOznaczenie symbolicznePrzedstawiciel
w0-5-0OOOOOTKw2
y1-5-0oOOOOOTy2
z1-5-1oOOOOOoOKz32
*Oznaczenia cyfrowe oznaczają kolejno ilość osi tocznych-napędnych-tocznych, licząc od przodu parowozu.
**Oznaczenia symboliczne-mała litera o-koła toczne, wielka litera O-koła napędne.
***Parowóz został wycofany z eksploatacji na PKP jeszcze przed II wojną światową

W tabeli ujęto tylko układy osi przewidziane przez normę RN-58/MK0001. Inne systemy rozszerzały oznaczenia o dowolny układ z sześcioma osiami napędnymi (litera x) natomiast litery g, o, u, z oznaczały wszystkie pozostałe układy z odpowiednio 2, 3, 4 i 5 osiami napędnymi.Inne sposoby oznaczeń to tzw. system Angielski Whyte’a, w którym podaje się kolejno liczbę kół (nie osi) tocznych-napędnych-tocznych. Oznaczenie takie uzyskujemy mnożąc przez dwa liczby skłądające się na oznaczenie cyfrowe. Oznaczenie ułamkowe podaje w liczniku liczbę osi tocznych, nad ogólną liczbą osi.Po oznaczeniach literowych umieszczono oznaczenie liczbowe. Liczby od 1-10 oznaczają parowóz pochodzenia niemieckiego, 11-19 pochodzenia austriackiego. W przypadku parowozów wyprodukowanych w Polsce liczby podają rok zatwierdzenia konstrukcji parowozu. Liczby powyżej 100 oznaczają parowozy innego, obecgo pochodzenia.Tak więc parowóz TKt48 został przeznaczony do obsługi pociągów towarowych (T), bez tendra (K) o układzie osi 1-4-1 (jedna oś toczna, po niej cztery osie napędne, po nich jedna toczna).Parowóz Ol49 został przeznaczony do obsługi pociągów osobowych (O), z tendrem, o układzie osi 1-3-1 (jedna oś toczna, po niej trzy osie napędne, po nich jedna toczna).Serie tendrów oznacza się dwiema liczbami oddzielonymi wielką literą. Pierwsze cyfry oznaczają pojemność zbiornika wody tendra [m3] w zaokrągleniu do liczby całkowitej, wielka litera informuje o ilości osi w tendrze C-trzy a D-cztery. Ostatnie cyfry przydzielano na tych samych zasadach jak w przypadku parowozów.Oprócz wyżej podanych symboli parowozy i tendry tej samej serii mają kolejne niepowtarzalne numery inwentarzowe oddzielone pauzą od oznaczenia serii.

Ogólne informacje o trakcji parowej w latach 50/60tych ubiegłego stulecia

W 1957 roku zaprzestano dostarczania na PKP nowych parowozów. Aby uzupełnić braki w taborze uruchomiono produkcję taboru elektrycznego, spalinowego manewrowego, importowano tabor spalinowy. Prowadzone działania nie mogły pokryć powstających niedoborów w ilostanie taboru. Dlatego w 1958 roku poważnie ograniczono kasację starych maszyn, a z kasacji niektórych serii zrezygnowano (Ok1, Tr20, Tr203, Ty1 i Ty2). Z NRD dostarczono w ramach umów rewindykacyjnych ponad 300 parowozów głównie serii Ty23, z których niemal wszystkie wymagały poważnego remontu. Uruchomiono również 12 parowozów serii Ty2 i Ty5 produkcji Skody. W latach 1962-1963 „Metalexport” dostarczył z ZSRR 200 poniemieckich parowozów serii Ty2. W roku 1964 parowozy wykonały 72,6 % pracy przewozowej (w tym samym czasie w NRD-67,4%; RFN-36,3%; Francja-19,4%; Włochy-8,0%). Dopiero w 1965 roku na PKP nie dostarczono żadnego parowozu. Wiązało się to m.in. z rozpoczęciem produkcji lokomotyw serii EU07 i SM42.

Ogólne cechy techniczno eksploatacyjne parowozów pracujących na PKP na przełomie lat 50. i 60. XX wieku.

Nacisk osi na szyny:od 12 do 21,5 ton.
Największa szybkość jazdyParowozów pośpiesznych:130 km/h.Parowozów osobowych:100 km/h.Parowozów towarowych:80 km/h.
Najcięższe parowozy pośpieszne na większości linni mogły prowadzić pociągi o ciężarze brutto do 600 ton z szybkością do:70 km/h.
Najcięższe parowozy towarowe na większości linni mogły prowadzić pociągi o ciężarze brutto do 2500 ton z szybkością przeciętna 40 km/h.
Największy ciężar parowozu PKP z tendrem:194 tony.
Ciśnienie pary w kotle:12 do 16 atm.
Przegrzew pary:do 400 oC.
Powierzchnia ogrzewalna całkowita:do 255 m2.
Powierzchnia przegrzewacza:do 96,5m2.
Powierzchnia rusztu:do 6,3 m2.
Zapas wody:do 34m3.
Zapas wegla:do 17 ton.